กฎหมาย AI Act คืออะไร

กฎหมาย AI Act คือ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมและกำกับดูแลการพัฒนาและใช้งาน AI ในสหภาพยุโรป (EU) เพื่อให้มั่นใจว่าการใช้งาน AI เป็นไปอย่างปลอดภัย ปฏิบัติตามหลักสิทธิมนุษยชน และส่งเสริมนวัตกรรมในยุคดิจิทัล โดยในวันที่ 13 มีนาคม 2567 สภานิติบัญญัติในรัฐสภายุโรป มีการอนุมัติกฎหมาย AI Act และคาดว่าจะมีผลเริ่มบังคับใช้ ในเดือนพฤษภาคม 2024 กฎหมาย AI Act มีการจำแนก AI ตามความเสี่ยง ดังนี้ Unacceptable risk AI ความเสี่ยงสูงถูกห้ามใช้ เช่น Social scoring systems High-risk AI ที่มีความเสี่ยงสูง ต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดเพิ่มเติมอย่างเข้มงวด  เช่น การตรวจพิสูจน์บุคคล (Biometrics), AI ช่วยเรื่องการขับขี่ เป็นต้น Limited risk เช่น Chatbot และการสร้าง video ด้วยเทคโนโลยี AI Minimal risk AI ความเสี่ยงต่ำไม่ได้รับการควบคุม เช่น AI ใน video games และ spam filters กฎหมาย AI Act ได้มีข้อกำหนดสำหรับผู้ให้บริการ โดยต้องจัดเตรียมเอกสารเทคนิค คำแนะนำการใช้งาน การปฏิบัติตามกฎหมายลิขสิทธิ์ เผยแพร่เนื้อหาที่ใช้ในการฝึกโมเดล มีการประเมินโมเดล ทดสอบอุปสรรค ติดตามและรายงานเหตุการณ์ที่รุนแรงและมาตรการแก้ไขที่เป็นไปได้ไปยังสำนักงานปัญญาประดิษฐ์ด้วย นอกจากนี้ข้อบังคับยังครอบคลุมการใช้งานและการควบคุมระบบ AI ในประเทศที่ไม่ใช่สมาชิกสหภาพยุโรปอีกด้วย เช่น ห้ามส่งออกระบบ AI เพื่อการกระทำต้องห้ามตามร่างกฎหมายฯ  มีข้อบังคับใช้ข้อกำหนดต่าง ๆ โดยไม่เลือกปฏิบัติต่อผู้ให้บริการระบบ AI  ต้องปฏิบัติตามข้อบังคับเกี่ยวกับการสร้างผลงานจาก AI ที่จะนำเข้ามาใช้ในเขตสหภาพยุโรป หากระบบ AI ที่มีผู้ดำเนินการอยู่นอกเขตมีแนวโน้มกระทบต่อบุคคลในเขตสหภาพยุโรป จะต้องปฏิบัติตามข้อบังคับเช่นเดียวกัน สำหรับการใช้ระบบระบุตัวตนด้วยไบโอเมตริกซ์ (RBI) ในที่สาธารณะโดยหน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย คือหนึ่งในกรณีที่ได้รับการยกเว้น และสามารถใช้ได้เฉพาะกับอาชญากรรมบางประเภทตามที่กำหนดไว้ในรายการเท่านั้น เช่น ใช้เพื่อค้นหาบุคคลที่ตกเป็นเหยื่อของอาชญากรรม ใช้เพื่อป้องกันภัยคุกคามจากการก่อการร้าย เป็นต้น นอกจากนี้ประชาชนจะมีสิทธิยื่นเรื่องร้องเรียนเกี่ยวกับระบบ AI เพื่อขอคำอธิบายหากสงสัยว่า AI มีความเสี่ยงสูง และอาจส่งผลกระทบต่อสิทธิของตนเอง  AI Act จะส่งผลอย่างไรกับเราคนไทย ในกรณีที่เราทำการค้ากับยุโรป และมีการใช้เทคโนโลยี AI ก็จำเป็นต้องดำเนินการตามกฎหมาย AI Act และในอนาคต มีการคาดการณ์ว่า AI Act จะเป็นต้นแบบกฎหมายที่ใช้ในการควบคุมการใช้กลุ่มเทคโนโลยี AI ในอนาคตอีกด้วย